Newsy

Ciekawym punktem tegorocznej edycji Kozzi Film Festiwal będzie retrospektywa filmów Bernarda Émonda, quebeckiego i kanadyjskiego reżysera, scenarzysty, powieściopisarza, eseisty. W cykl ten wprowadzi widzów ks. prof. Andrzej Draguła*, publicysta i kulturoznawca. Co pisze prowadzący o produkcjach Émonda?

Bóg w świecie bez Boga

Tadeusz Różewicz powiedział kiedyś: „Człowiek to ssak, który może urodzić się bez miłości, żyć bez wiary i umrzeć bez nadziei”. To okrutna diagnoza współczesnego świata, w którym nie ma miejsca na trzy fundamentalne cnoty – wiarę, nadzieję, miłość. Teologia nazywa te cnoty boskimi albo teologalnymi, wskazując tym samym, że ich ostatecznym źródłem jest Bóg. To najpierw On jest wiarą, nadzieją i miłością. Coraz więcej jednak mieszkańców współczesnego świata żyje sicut Deus non daretur – jakby Boga nie było. Czy w związku z tym w ich życiu nie ma miejsca na te chrześcijańskie z natury cnoty? W co wierzy ten, który – cytując wiersz Jana Lechonia – „w nic nie wierzy”? W czym upatruje swoją nadzieję ten, który żyje bez perspektywy wieczności? Czym jest miłość dla tego, kto – by kochać – nie potrzebuje Boga? Czy da się żyć bez tych cnót? Czy może istnieje ich jakaś świecka wersja?
Odpowiedź na te pytania daje Bernard Émond (ur. 1951) – kanadyjski scenarzysta i reżyser w swoich filmach tworzących trylogię poświęconą cnotom. W Nowennie reżyser konfrontuje niewiarę Jeanne, która przyjeżdża nad rzekę, by popełnić samobójstwo, ze spotkanym przypadkowo François, będącym w trakcie odprawiania nowenny o zdrowie dla swojej babci. Czy wiara ocala? W filmie pt. Wbrew wszelkiej nadziei bohaterka – Réjeanne traci właśnie pracę, a jej mąż ulega paraliżowi. Czy jest nadzieja na zmianę sytuacji? W akcie rozpaczy porywa się na akt zemsty. Sam reżyser przyznał, że film ma konstrukcję greckiej tragedii, w której jednostka skazana jest na porażkę. Czy możliwa jest współcześnie Abrahamowa „nadzieja wbrew nadziei”? W Dziedzictwie powracamy do historii życia Jeanne, znanej z pierwszej części trylogii. Jeanne przyjeżdża na daleką północ, by na czas urlopu zastąpić miejscowego lekarza. Stary lekarz zaczyna chorować. Jeanne rozmawia z nim w szpitalu o jego pracy, życiu, decyzji pozostania na tym pustkowiu. W końcu pyta: „Czy jest Pan wierzący?”. „Wierzę w jedną rzecz – odpowiada stary lekarz. – Trzeba służyć”. Lekarz chce, by Jeanne przejęła jego praktykę. Czy podejmie to wyzwanie? Czym jest miłość, jeśli nie służbą?
Sam kanadyjski twórca mówi o sobie, że jest agnostykiem, ale może właśnie dlatego pytania, które zadaje, brzmią dość dramatycznie. Mimo niewiary ich autora, filmy Émonda podejmują problem wiary, nadziei i miłości bezpośrednio w perspektywie religijnej. W każdym z filmów cyklu pojawiają się pytania o Boga stawiane wprost. To nie są oczywiście filmy konfesyjne. Nie dają jednoznacznych odpowiedzi. Nie mówią, że wierzącym jest łatwiej. Reżyser nie jest dydaktyczny. On tylko diagnozuje miejsce Boga w świecie pozornie pozbawionym Boga. Znamienne jest to, że najciekawsze filmy podejmujące kwestię wiary pojawiają się w społeczeństwach zsekularyzowanych. Ale to w gruncie rzeczy logiczne. Pytanie o Boga zaczyna rodzić się dopiero wtedy, gdy Bóg przestaje być oczywistością.
Bohater najnowszego filmu Émonda – Dziennik starego człowieka – zrealizowanego na podstawie opowiadania Czechowa, mówi: „Nie wierzę w Boga. I żałuję tego. Nie mogę uciec od myśli, że brakuje mi czegoś istotnego, jakiegoś jednoczącego elementu, który uczyniłby z mojego życia jakąś całość”. Te słowa mogą stanowić motto prezentowanej trylogii o cnotach. Wszyscy bohaterowie filmów kanadyjskiego reżysera konfrontują się z pragnieniem, którego jednak nie potrafią zaspokoić. Czyżby „stary poeta” Tadeusz Różewicz miał rację?

Andrzej Draguła

Zapraszamy na projekcje filmów:

Wiara
Nowenna (La Neuvaine, Kanada 2005)
Zielona Góra, Kino Rektorat
9.06. 2018, g. 12.00

Żary, Sala Kinowa MBP
10.06.2018, g. 17.30

Nadzieja
Wbrew wszelkiej nadziei (Contre toute espérance, Kanada 2007)
Zielona Góra, Kino Rektorat
10.06. 2018, g. 19.00

Miłość
Dziedzictwo (La Donation, Kanada 2009)
Zielona Góra, Kino Rektorat
11.06. 2018, g. 19.00

Szprotawa, Miejska Biblioteka Publiczna
11.06.2018, g. 19.30

Obowiązują bezpłatne wejściówki, dostępne od 5 czerwca br., Informacja Katalogowa (WiMBP im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze, al. Wojska Polskiego 9), godz. 16.00-19.00.

Projekcje filmów są objęte patronatem "Gościa Niedzielnego" i "Więzi".

* Andrzej Draguła - Urodził się w 1966 roku. Ksiądz diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Dr hab. teologii, profesor Uniwersytetu Szczecińskiego i Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, kierownik Katedry Teologii Praktycznej na Wydziale Teologicznym US, członek Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk. Publicysta. Członek redakcji kwartalnika „Więź” i Rady Naukowej Laboratorium „Więzi”. Stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”.
Autor wielu książek, m.in. wydanych w Bibliotece Więzi: Ocalić Boga. Szkice z teologii sekularyzacji; Copyright na Jezusa. Język, znak, rytuał między wiarą a niewiarą; Bluźnierstwo. Między grzechem a przestępstwem; Emaus. Tajemnice dnia ósmego. Mieszka w Zielonej Górze. Od kilku lat współpracuje z organizatorami Festiwalu jako koneser kina. Pełni funkcję jurora.